Ból szyi i karku. Przyczyny i leczenie, objawy dolegliwości (2023)

Ból szyi i karku najczęściej ma podłoże ortopedyczne lub neurologiczne. Pojawia się głównie podczas wykonywania ruchów, pacjenci często skarżą się też na uczucie drętwienia i sztywnienie mięśni szyi. Bolesności występują również przy zaburzeniach laryngologicznych, chorobach zwyrodnieniowych, zmianach nowotworowych oraz niektórych schorzeniach psychicznych. Nie można też wykluczyć komplikacji stomatologicznych. Dokładne ustalenie przyczyny wymaga konsultacji lekarskich, w niektórych przypadkach również specjalistycznych badań. Metodę leczenia trzeba dobrać indywidualnie, do rzeczywistych potrzeb chorego.

Najczęstsze przyczyny bólu szyi to przeciążenia, urazy i zwyrodnienia

Przejściowy, ostry ból w okolicy szyi zwykle wynika z nadwyrężenia oraz długotrwałego, mocnego napięcia mięśni karku. Taki stan występuje na skutek m.in. niewłaściwej pozycji podczas zabawy i pracy czy komputerze, w trakcie snu czy przy wykonywaniu prac fizycznych. O prawidłową postawę ciała należy dbać w każdej sytuacji. Długie pozostawanie w jednej pozycji (stojącej, siedzącej, leżącej) sprzyja dyskopatiom, przepuklinom i zmianom zwyrodnieniowym. Urazy odnoszone w trakcie uprawiania sportu i różnych wypadków mogą prowadzić do:

• naciągnięcia, nadwyrężenia, naderwania i zerwania mięśni, ścięgien, więzadeł;
• pęknięcia kręgów szyjnych;
• ucisku na nerwy i ich uszkodzenia.

Ból szyi często ma związek z chorobami reumatologicznymi, jeśli te wystąpią w obrębie odcinka szyjnego kręgosłupa. Trzeba wziąć również pod uwagę możliwość dysfunkcji i schorzeń organów, które znajdują się pomiędzy barkami a głową. Tak objawia się m.in. zapalenie gardła, krtani, jamy ustnej, a nawet ucha. Bolesności mogą promieniować w inne miejsca. Silny ból karku może współtowarzyszyć dolegliwościom zlokalizowanym w innych punktach ciała. Czasami ze strony pierwotnego źródła problemów zdrowotnych przez jakiś czas nie ma żadnych objawów i niepokojących symptomów – wtedy lekarze mówią o bólu przeniesionym.

Ból szyi i karku a dolegliwości kręgosłupa szyjnego

Duże napięcie mięśniowe może ograniczać ruchomość osi szkieletu. Taki stan sprzyja schorzeniom, które kończą się bólami szyi i innymi problemami zdrowotnymi. Niektóre choroby występują bez jednej, wyraźnej przyczyny. Wśród przyczyn bólu karku z powodu zmian w kręgosłupie szyjnym są takie przypadłości, jak:

• zakażenia i stany zapalne;
• reumatoidalne zapalenie stawów;
• przepukliną jądra miażdżystego krążka międzykręgowego;
• stenoza;
• dyskopatia szyjna;
• spondyloartropatia zapalna;
• zwyrodnienia;
• nowotwory;
• urazy i uszkodzenia mechaniczne.

Ból szyi jest objawem nieswoistym – można przesądzać, że powodem dolegliwości jest kręgosłup. Nie zmienia to faktu, że często powoduje ogromny dyskomfort i ogranicza lub całkowicie uniemożliwia wykonywanie wielu codziennych czynności. Dlatego lepiej wziąć zwolnienie lekarskie online oraz zadbać o swoje zdrowie, niż liczyć na to, że „w końcu samo przejdzie”.

Naciągnięcie mięśni szyi i bóle karku mogą być wynikiem nieprawidłowej postawy

Utrzymywanie złej i niewygodnej pozycji podczas snu i pracy, niska aktywność oraz przewlekły stressprzyjają wzrostowi napięcia mięśniowego. To zwiększa prawdopodobieństwo przeciążenia wysiłkowego, przykurczów, naciągnięcia, naderwania i zerwania. Za najbardziej narażoną na przeciążenia i inne uszkodzenia strukturę mięśniową w okolicach karku uchodzi mięsień czworoboczny szyi. W takich przypadkach najczęściej występuje kłujący ból promieniujący do obręczy barkowej. Za bolesności mogą odpowiadać również wrodzone lub nabyte wady postawy i ich konsekwencje:

• kifoza;
• lordoza;
• skolioza.

Kolejne z możliwych przyczyn opisywanego problemu zdrowotnego to fibromialgia oraz kręczy szyi, nazywany również kurczowym kręczem karku. Druga z wymienionych jest jedną z dystonii – zaburzeniem układu nerwowego, które powodują wykonywanie mimowolnych ruchów i przyjmowanie nienaturalnej postawy. Jej konsekwencją są liczne problemy mięśniowe, niektóre przypadki kończą się utratą kontroli (od trwałego skrętu do bezwolnego drgania i potrząsania głową). Do mięśniowego bólu szyi może doprowadzić również przewianie. Jednak dolegliwości spowodowane długim oddziaływaniem chłodu i strumieni powietrza na mięśnie są zazwyczaj znacznie mniej poważne niż zagrożenia związane z dystonią szyjną.

Bóle głowy i szyi jako objaw schorzeń neurologicznych

Jedną z najczęstszych przyczyn bólu szyi są naciski na nerwy szyjne. Mogą być spowodowane wypadkiem długotrwałymi problemami z kręgosłupem szyjnym, chorobami zwyrodnieniowymi, zapaleniami i wieloma innymi przypadłościami. Kolejna możliwość to uszkodzenia samych komórek nerwowych – fizyczne bądź degeneracyjne, wywołane przez niektóre choroby. Wśród neurologicznych przyczyn bolesności karku i szyi najczęściej wymienia się następujące schorzenia i stany:

• neuralgia nerwu trójdzielnego twarzy;
• zapalenie opon mózgowych;
• przewlekły stres i nerwice, które zwiększają napięcie mięśni.

Bóle szyi mogą mieć złożone podłoże. Przykładowo sytuacje stresowe wywołują szereg dolegliwości na tle nerwowym, w tym zaburzenia mięśniowe. Dlatego jedną przyczynę trudno przypisywać tylko do jednej kategorii możliwych schorzeń. Ważne, by zwracać uwagę na wszystkie symptomy i nie lekceważyć sygnałów wysyłanych przez organizm. Obecnie można złożyć wniosek o L4 online i zarejestrować się do przychodni przez internet. Warto korzystać z takich możliwości, gdy stan zdrowia daje ku temu konkretne powody.

Objawy towarzyszące bólowi szyi

Każda choroba charakteryzuje się określonym zestawem symptomów, aczkolwiek nie wszystkie przypadki muszą mieć identyczny przebieg. Pacjent powinien poinformować lekarza o wszystkim – również o oznakach i okolicznościach, które w jego subiektywnej ocenie nie mają żadnego znaczenia albo nawet najmniejszego związku z bólem szyi. Razem z bolesnością okolic karku mogą być odczuwane takie dolegliwości, jak:

• bóle gardła, ucha, krtani, w jamie ustnej, barków, ramion;
• drętwienie, mrowienie, sztywność różnych części ciała;
• dzwonienie w uszach;
• gorączka i stany podgorączkowe;
• omdlenia;
• nudności i wymioty
• ból podczas wykonywania określonych czynności – ruchów głową, połykania, po wypiciu alkoholu etc.

Diagnostyka i leczenie bólu szyi. Rehabilitacja, ćwiczenia na ból karku

Bolesności szyi mogą mieć wiele przyczyn. Podczas wywiadu medycznego należy przekazać lekarzowi jak najwięcej szczegółowych informacji – kiedy pojawił się ból szyi, jaka jest jego intensywność, co go nasila, gdzie dokładnie zlokalizowane jest ognisko bólowe, jakie dodatkowe objawy występują… Odpowiednie leczenie jest niemożliwe bez ustalenia prawdopodobnego źródła dolegliwości. Aby dowiedzieć się więcej i potwierdzić lub wykluczyć pewne możliwości, lekarz zleci wykonanie odpowiednich badań. Mogą to być między innymi:

• testy palpacyjne;
• próby ruchomości szyi, karku, barków i ramion;
• badania obrazowe:
• RTG;
• MRI;
• TK;
• USG;
• badania naczyń krwionośnych;
• badania laboratoryjne:
• morfologia krwi;
• CRP;
• przy problemach z połykaniem:
• gastroskopia;
• wideofluoroskopia.

Możliwości diagnostyki są równie rozbudowane, co zakres stosowanych terapii. Podstawową metodą obniżania napięcia mięśni szyi są ćwiczenia, rozciąganie i masaże. Treningi i zabiegi dla pacjentów skarżących się na ból karku i szyki koncentrują się wokół mięśnia czworobocznego, mięśniach pochyłych, dźwigaczu łopatki i mięśniach piersiowych. Fizjoterapię można wspomagać poprzez:

• leczenie ciepłem i zimnem (termo- i krioterapia);
• magnetoterapię;
• ultradźwięki;
• zabiegi balneologiczne;
• laseroterapię i wiele innych metod.

Leki i domowe sposoby na ból szyi

W oczekiwaniu na wizytę u lekarza można spróbować samodzielnie złagodzić dolegliwości. W przypadku bólu szyi i karku najczęściej zaleca się chłodne okłady lub ciepłe kąpiele. Niektórzy polecają również napary z ziół o działaniu rozluźniającym i przeciwbólowym – np. mięty, rozmarynu, żywokostu. Farmakoterapia najczęściej bazuje na niesteroidowych lekach przeciwzapalnych oraz środkach uśmierzających ból. Niektóre są ogólnodostępne, do wykupienia innych w aptece potrzebna będzie recepta online od lekarza. Przykładowo wśród leków przeciwbólowych na receptę są takie preparaty, jak:

• Tramadol Aurovitas;
• Tramal;
• Vendal Retard;
• Poltram Retard;
• Sevredol;
• Vellofent;
• Bunorfin;
• Methadone Hydrochloride;
• Subocone;
• Transtec;
• Kidofen Duo;
• Celebrex;
• Ketonal Forte.

Intensywny lub przewlekły ból szyi należy zgłosić i skonsultować z lekarzem możliwie najszybciej od wystąpienia objawów. Opóźnianie skorzystania z porady oraz terapii zwiększa ryzyko powikłań. Najlepiej najpierw udać się do lekarza rodzinnego, a po wstępnej diagnozie do wskazanego specjalisty – najczęściej ortopedy lub neurologa.